Гайморит уй шароитида даволаш

Hamma kasalliklar qatori gaymorit ham vaqtida davolashni talab etadi. Havo salqin kunlari shamollab qolish oqibatida yuzaga keladigan ushbu xastalik haqida Toshkent tibbiyot akademiyasi 2-klinikasi lor poliklinikasi lor shifokori Akmal Nosirxo’jaev batafsil ma’lumot berib o’tadi.

Kasallikning boshlanishi…

— Gaymorit kasalligi kuz-qish fasllarining mavsumiy kasalliklaridan biri hisoblanadi. Bosh, peshona hamda burun atrofidagi og’riq, burunning bitishi, burundan yiringli ajralmalar kelishi, holsizlik gaymoritning dastlabki belgilaridir. Doimiy tumov ta’sirida nafas olish qiyinlashadi, hid bilish pasayadi, tish og’rishi mumkin. Agar shu holatlar kuzatilganidan keyin ham davolash muolajalari boshlanmasa, ko’ngil aynishi, tana haroratining ko’tarilishi paydo bo’ladi. Ba’zida biz gaymoritni oddiy tumov deb o’ylab, antibiotiklar qabul qila boshlaymiz, ammo bu yordam bermaydi. Ushbu kasallikka chalinganda og’riq asta-sekin boshlanadi, ayniqsa, aksirganda va yo’talganda og’riq kuchayadi. Gaymorit ko’pincha burun bo’shlig’iga turli mikroorganizmlar kirishi natijasida ham yuzaga keladi. Masalan, gripp virusi, streptokokk, stafilokokk, diplokokk, ko’k yiring tayoqchalari, anaerob infektsiyalar va ichak tayoqchalari gaymoritni qo’zg’ashi mumkin.

«HECh QAChON GRIPP BILAN ADAShTIRMANG!»

Burundan suyuqlik ajralishi gripp kasalligida ham kuzatiladi. Lekin gripp vaqtida paydo bo’ladigani suvga o’xshash oq rangda bo’ladi. Gaymoritda esa burundan yiring aralash ajralma chiqadi. Gaymoritga chalingan bemorning qon tahlilida leykotsitlar miqdori oshgani seziladi. Shunday vaqtda zudlik bilan shifokorga murojaat etish lozim. Agar kechiktirmay davo choralari ko’rilsa, bemor butunlay tuzalib ketadi.

ASORATLARI…

Boshqa xastaliklar kabi gaymorit ham o’z vaqtida davolanmasa, og’ir asoratlar qoldirishi mumkin. Ya’ni gaymorit bilan og’rib o’tgandan keyin ba’zida miya faoliyatida o’zgarishlar kuzatiladi. Ko’p hollarda gaymoritdan yaxshi davolanmagan bemorlarda meningit (bosh va orqa miya qobig’ining yallig’lanishi) yuzaga kelishi mumkin. Shuningdek, kasallikdan so’ng araxnoidit (bosh yoki orqa miyadagi o’rgimchak to’riga o’xshash pardaning yallig’lanishi) va rinogen ko’z kasalliklari ro’y beradi. Gaymorit asoratlari yuzaga kelmasligi uchun bemor qunt bilan davolanishi shart.

PROFILAKTIKASI

Sport bilan shug’ullanish organizmni chiniqtiradi va immunitetni oshiradi. Masalan, suzish, yugurish, tennis, gimnastika bilan shug’ullanish insonda gaymoritga chalinish ehtimolini kamaytiradi.

QANDAY DAVOLASh MUMKIN?

Gaymoritning boshlang’ich davrida 7-8 kun ichida davolanish kerak. Bordi-yu bemor kasallik boshlanganidan ancha keyin davolansa, muolaja uzoq muddat talab etadi. Har ikki holatda ham bemor shifokor nazoratida bo’lishi lozim. O’z vaqtida shifokorga murojaat qilmaslik yoki to’la davolanmaslik gaymoritni zo’raytiradi va boshqa asoratlarning paydo bo’lishiga olib keladi. Shu sababli burun sohasida biror muammosi bor inson, albatta, lor huzuriga borishi lozim. Bundan tashqari, nam soch bilan ko’chaga chiqmaslik, cho’milgandan so’ng engil kiyinmaslik, oyoqni issiq tutish muhim sanaladi.

Yaxshisi, gaymorit boshlanishida dori ichishga shoshilmaganingiz ma’qul. Chunki uy sharoitida bir necha xil muolajalar ham yordam berishi mumkin.

UY ShAROITIDA DAVOLASh

Suvda ikkita tuxumni qaynatib pishiring, issiq holida burunning har ikkala yon sohalarida qo’l yordamida dumalating. Bu muolajani tuxumlar soviguncha davom ettiring. Muolajani kuniga 2 marta bajarishingiz mumkin.

Qizigan tovaga 2-3 qoshiq guruch yoki bug’doy solib, yaxshilab aralashtiring. Donlar isigach ikki qavatli surp xaltachaga solib, gaymor bo’shlig’i (yuqori jag’ bo’shlig’i) ustiga qo’yib turing. Buni kuniga 2-3 marta davom ettiring.

Bir dona kartoshkani po’sti bilan suvda pishirib oling-da, issiq holda burun atrofiga qo’ying. Burun terisi kuyib qizarmasligi uchun kartoshkani uzoq vaqt bosmay, engilgina dumalatganingiz ma’qul.

Yana bir usul: moychechak, yalpiz va rayhonning quritilganidan bir osh qoshiqdan olib, bir stakan suvda besh daqiqa qaynating. So’ng boshingizga katta sochiq yopib, qaynatmani qayta-qayta hidlang. Burun shilliq qavati kuymaslik uchun juda tez nafas olmang. Muolaja vaqti o’n daqiqadan oshmasin.

Oddiy tumov ham uzoq davom etsa, gaymoritga aylanib ketishi mumkin. Shuning uchun har qanday shamollashni tezroq davolashga shoshilish kerak. Qish kunlarida sovuq suv ichmaslik va sovqotishdan saqlanish lozim.

GAYMORIT YoShLAR KASALLIGIMI?

Afsuski, gaymoritga, asosan, talaba va o’quvchi yoshlar chalinadi. Bunga sabab ko’pchilik ertalab o’qishga otlanishdan oldin boshini yuvadi va yaxshi quritmay, ko’chaga chiqadi. Bu esa bosh sohasining shamollashiga sabab bo’ladi. Bunday e’tiborsizlik oqibatida gaymorit kasalligi yuzaga kelishi tabiiy. Umuman, gaymorit tez-tez shamollaydigan kishilar orasida ko’p uchraydi. Burun suyagi qiyshiqroq kishilarda yo tomoq va quloq sohasida surunkali shamollash bo’lganda ham (yondosh organ bo’lgani uchun) gaymorit kasalligiga chalinish holatlari kuzatiladi.

TUMOV GAYMORITGA AYLANIShI MUMKIN

Ma’lumki, oddiy tumovda ham xuddi gaymoritdagi kabi burun bitadi, burundan suv oqadi, ammo burundan suyuq, ko’kimtir ajralma keladi. Gaymoritda esa burun bitishi barobarida qon aralash yiringli suyuqlik keladi. Bosh, peshona, burun, ko’z atrofida kuchli og’riq paydo bo’ladi. Kichik yoshdagi bolalarda gaymor bo’shlig’i rivojlanmagan, shuning uchun bola tumov bo’lganda o’z vaqtida chora ko’rilmasa, bu etmeydit kasalligiga olib keladi. Etmeydit boshlanishida burun ildizi oldida va ko’z kosasi ichki chekkasida va boshda og’riq paydo bo’ladi. Bola injiqlanadi, ishtahasi yo’qoladi, holsizlanadi, tana harorati ko’tariladi. Agar farzandingizda ham shunday holat paydo bo’layotganini sezsangiz, darhol lorga murojaat qilishingiz lozim.

(Visited 14 246 times, 8 visits today)

Источник

Гайморит — бурун ён (юқори жағ бўшлиғи) синус шиллиқ қаватининг яллиғланиши билан ифодаланадиган касаллик, синуситнинг бир тури саналади ва енг кенг тарқалган ЛОР касаллик ҳисобланади. Касаллик кечиш оғирлигига қараб, ўткир ёки сурункали бўлиши мумкин. Касаллик ерта ташхисланса ва жиддий шаклларга ўтмаган бўлса, кўп ҳолларда гайморитни уйда даволаш усули ҳам самарали ҳисобланади.

Гайморит қандай касаллик?

Юқори жағ ёхуд бурун ён синуслари — ҳаволи бўшлиқлар бўлиб, уларнинг вазифаси атмосфера ва калла ичи босимини тенглаштириш, резонатор функцияларни бажариш ва ҳавони тозалаш, намлаш саналади. Бурун ён бўшлиқларининг йўллари бурун бўшлиғига чиқади, ичида еса суякка бирикиб турган шиллиқ қават билан қопланган бўлади. Ўша шиллиқ қаватнинг яллиғланиши гайморит касаллиги саналади.

Гайморит ривожланиши сабаблари

Кўпинча гайморит касаллигининг асосий сабаби юқори нафас йўллари инфекцияси ёки аллергия бўлади, шу сабабли куз-қиш мавсумида бу касаллик ривожланиши авж олади.

Бундан ташқари, баъзи бир касалликларни даволамаслик, зарарли ташқи омиллар ҳам гайморитни келтириб чиқариши мумкин, жумладан:

Юқори жағ тишлари кариеси;
Иммун тизимининг заифлашуви;
Бурун ён синусларини ўраб турувчи шиллиқ қават жароҳлатлари;
Ҳавоси ҳаддан ташқари қуруқ ёки йелвизак бўлган хонада узоқ вақт бўлиш;
Ўғиз бўшлиғи гигиенасига риоя қилмаслик;
Шиллиқ қаватнинг замбуруғли касалликлари;
Бектериялар (стафиллококклар);
Сил касаллиги;
Зарарли ишлаб чиқаришда ишлаш;
Бурун-ҳалқум ривожланиши аномалиялари ва унинг шикастланишлари;
Ўсмалар мавжудлиги;
Бурун битишигақарши томчиларни тез-тез ишлатиш;
Ринит билан кечувчи аллергик реаксиялар;
Бурун тўсиғининг деформацияси (қийшайиши) ва натижада синусда ҳаво айланишинг бузилиши;
Сурункали инфекциялар — фарингит, тонзиллитва ҳ.к.

Гайморит

Гайморит аломатлари ва белгилари

Гайморитнинг дастлабки белгилари тана ҳароратининг кўтарилиши, иситма, кучсизлик, тумов ва бурун битиши, юз соҳасида оғриқлар билан намоён бўлади. Оғриқ пешона, тишлар ва чаккага тарқалиши мумкин. Бундан ташқари, қовоқларнинг қизариши ва шиши қайд қилиниши мумкин. Болаларда гайморит болганда уларнинг инжиқлик қилиши ва чарчаганлиги ҳам сезилади. Шу билан бирга, гайморит қандай ривожланишига қараб, касаллик аломатлари ҳам фарқланиши мумкин.

Ўткир гайморит ЎРВИ белгилари фонида ривожланади ва қуйидаги аломатлар билан ифодаланади:

Иситма;
Бўғимлардаги оғриқлар;
Юқори жағ ва бурун соҳасидаги оғриқ;
Кучли тумов;
Бош оғриғи, кўз соҳасидаги оғриқлар.

Сурункали гайморит еса аста-секин ривожланади, унинг белгилари:

Сурункасига кечаётган ринит;
Кўз соҳасидаги оғриқлар;
Конюктивит;
Кўпинча бош оғриғи.

Таснифи

Гайморит — тури кўп бўлган касаллик. Бугунги кунда шифокорлар касалликнинг қуйидаги турларини ажратишади.

Катарал гайморит. Касаллик шиллиқ қаватнинг яллиғланиши, бурун бўшлиғининг шишиши ва қизариши билан тавсифланади. Катарал гайморит болалар орасида кўпроқ тарқалган. Сабаблари вирусли инфекция, аллергик тумов ва бурун шиллиқ қаватининг жароҳатлари ҳисобланади. Характерли аломатлари иштаҳа йўқолиши, иситма ва умумий интоксикация белгилари саналади.
Икки томонлама гайморит. Юқори жағ синусларининг яллиғланиши асоратланишида кўпроқ учрайди. Унинг ёрқин белгиларидан шиш, бурундан кўп ажралма келиши, бурун битиши, тана ҳароратининг кўтарилиши, умумий интоксикация, шунингдек кўзларнинг ёшланиши ва апатик ҳолатларни ажратиб кўрсатиш мумкин. Касалликнинг ушбу тури ривожланишига инфекцион ва яллиғланиш жараёнлари сабаб бўлиши мумкин. Икки томонлама гайморитга шубҳа қилганда отоларинголог комплекс даволаш — дори воситалари ва физиотерапия муолажаларини буюради.
Полипоз гайморит. Касалликнинг бу тури дорилар билан даволанмайди. Қоида тариқасида, полипоз гайморит ривожланиши аллергиялар, бурун компонентларининг анатомик тузилиши бузилишлари ва яллиғланишлари билан боғлиқ. Асосий аломатлари оғиздан нафас олиш ва бурундан шиллиқ кўринишида тез-тез ажралмалар келиши ҳисобланади. Бундан ташқари, таъм билиш қобилиятининг бузилиши ва иштаҳанинг пасайиши кузатилади. Даволаш жарроҳ томонидан амалга оширилади. Агар полиплар ўлчами кичик бўлса, медикаментоз даво усуллари қўлланилиши ҳам мумкин, аммо бунда доимо ҳам натижа сезилмайди.
Аллергик гайморит. Бунинг сабаби бурун синусларининг таъсирланиши ҳисобланади. Унинг аломатлари кўз ёшланиши, шишганлик, тана ҳарорати кўтарилиши, бош оғриқлари ва умумий ҳолсизликдир. Касаллик асосан куз ва баҳор ойларида кузатилади. Аллергик гайморитни даволаш учун даставвал аллергенни аниқлаш ва у билан беморнинг алоқа қилишини чеклаш керак. Даволовчи шифокор тўлиқ текширув ўтказиш натижасида антиаллерген терапия, сўнг умумий қўллаб-қувватловчи препаратлар буюради.
Йирингли гайморит. Кўпинча юқори нафас йўлларининг даволанмаган ёки ўтказиб юборилган инфекцион касалликлари оқибати ҳисобланади. Ушбу турдаги гайморит сабабчилари патоген микроорганизмлар ва уларнинг ҳаётий фаолияти маҳсулотлари саналади. Агар касалликнинг йирингли турига йетарли еътибор қаратилмаса ва уни даволаш ортга сурилса, у суяклар ва яқин атрофдаги тўқима ва аъзоларга тарқалиши мумкин.
Одонтоген гайморит. Қўзғатувчининг касалланган юқори жағ тишлари ва оғиз бўшлиғидан бурун ён бўшлиқларига ўтиши оқибатида ривожланади. Қўзғатувчилари ичак таёқчаси, стафилококклар, стрептококклар ва уларнинг комбинацияси саналади. Одонтоген гайморитнинг перфоратив ва ноперфоратив шакллари ҳам фарқланади. Биринчиси юқори жағ тишини суғуриш натижасида оғиз бўшлиғи ва юқори жағ синуслари орасида фиссура ҳосил бўлишида кузатилади. Айнан шу фиссура орқали патогенлар синусларга йетиб боради.

Бундан ташқари, гайморит инфекцион, вазомотор, екссудатив, продуктив, некротик ва атрофик болиши мумкин. Инфекцион гайморит вирусли, бактериал ёки замбуруғли табиатга ега бўлади. Бурун ён бўшлиғининг вазомотор яллиғланиши қон томирлари фаолиятининг бузилиши билан боғлиқ. Екссудатив тури синусларда йиринг мавжудлигига ишора қилади. Продуктив гайморитда синуснинг ўзида турли хил ўсмалар шаклланади, масалан полипоз ўсмалар. Синусларда некроз қайд қилинса, бу ҳолда касалликнинг некротик тури ҳақида гапирилади. Ва ниҳоят, синус ва бурун бўшлиғи тўқималарининг озиқланиши бузилганда, атрофик гайморит ташхисланади.

Гайморит

Асоратлари

Агар гайморитни даволашда кечикишлар бўлса, бу касаллик менингит ва енсефалит каби жиддий касалликларга олиб келиши, кўз ва қулоқнинг яллиғланишли касалликларини чақириши мумкин.

Касаллик ривожланишда давом еца, бемор буйрак, юрак, кўз, бўғимлар ва ҳатто бош мия билан боғлиқ муоаммоларга дуч келиши мумкин.

Ўткир синуситни рентгенография ёрдамида ташхислаш жуда осон. Сурункали шаклини аниқлашда шифокор малакаси, компютер томографияси ёрдам беради. Аниқ ташхис қўйилса, бошқа касалликларни истисно қилиш мумкин.

Гайморитни даволаш

Айни пайтда гайморитни даволашнинг кўп усуллари мавжуд, лекин қай даражада самаралилиги савол туғдиради. Ва яна кўп кишини қизиқтирган савол, гайморитни тешмасдан (пункисясиз) даволаш мумкинми?

Амалдаги тиббиёт усуллари

Синусит ЎРВИ асорати сифатида ўткир шаклда намоён бўлса, шифокор томонидан бурун томчилари қўллаш, муколитик препаратлар қабул қилиш ва синусларни шўр сув билан чайиш тавсия етилиши мумкин. Кўпинча антибиотиклар ва антигистаминлар буюрилади. Аммо бурун томчиларини ҳаддан зиёд қўллаш фойда ўрнига зиён келтириши мумкин, чунки улар бурун шиллиқ қаватини қуритиб юборади ва касалликни янада авж олишига замин яратиб беради.

Антибиотиклар синусларни чайиш йўли билан маҳаллий қўлланилиши, бундан ташқари таблеткалар ёки инъйекциялар шаклида белгиланиши мумкин. Қай турдаги антибиотик қўлланилиши фақат шифокор томонидан танланади.

Пункцион усул

Бундай ҳолда синусга босим оситда антисептик еритма юборилади ва йирингли екссудат ювиб чиқарилади. Бу усул шифокор назорати остида олиб борилади. Лекин жараён оғриқли ва ёқимсиз бўлганлиги сабабли, ҳозирги вақтда фақат оғир ҳолларда қўлланилади.

Бундан ташқари, тешмасдан даволаш усуллари ҳам мавжуд. Уларга мисол «кукушка» усули. Унинг бошқа номи — Проец бўйича синусларни ювиш. Ушбу усулнинг моҳияти суюқликнинг айланишида. Жараён деярли оғриқсиз ва анестезия талаб қилмайди. «Кукушка» йенгил гайморит шаклларида қўлланилади. Муолажа бошида бемор чалқанча қилиб ётқизилади, бурун йўлларига еса биттадан катетер киритилади: биринчиси бурун бўшлиғига махсус еритма кирица, иккинчиси уни тортиб олади. Даволаш курси тахминан 7 та муолажадан иборат бўлади.

Гайморит

Жарроҳлик амалиёти

Гайморотомия — оғир ҳолларда гаймор бўшлиғини санация қилиш ва йирингли массадан, полиплардан, замбуруғ ва бошқа инфексиялардан тозалаш учун қўлланилади. Бу амалиёт ўта самарали, мураккаб емас ва ортиқча асоратлар қолдирмайди.

Гайморитни халқ табобати ёрдамида даволаш

Статистика гайморитни халқ табобати ёрдамида даволашда самаралилик фоизи юқори еканлигини кўрсатади. Кўп томчилар, дамламалар ва малҳамлар рецептлари мавжуд ва улар гайморит давоси ҳисобланади. Шу билан бирга, улар асосий терапия усули емас ва фақатгина комплекс терапия сифатида қўлланилиши мумкин. Беморда аллергия чақириши мумкин бўлган маҳсулотлардан фойдаланиш тавсия етилмайди.

Ёдда тутинг!: Агар касаллик авж олиб бораётган ва аломатлари кучайиб бораётган бўлса, шифокорга ташриф буюришни кечга қолдирманг, халқ табобати фақат ўрта ва йенгил ҳолларда самара бериши мумкин.

Ингаляциялар

Прополис билан. Идишда 2 литр сувни қайнатинг. Қайнаган сувга прополисни спиртли еритмасидан икки чой қошиқ қўшинг (дорихоналарда шифокор рецептисиз берилади). Идиш устига егилиб, бошингизни сочиқ билан идишни қўшган ҳолда ёпинг ва буғдан нафас олинг. Агар асаларичилик маҳсулотларига аллергик реакциянгиз бўлса, у ҳолда бу усулдан фойдаланиш тавсия етилмайди.
Картошка билан. Бу усулда янги қайнатилган картошканинг буғлари билан нафас олинади. Давомийлиги 15 дақиқани ташкил етади.

Асал асосида томчи

Миқдори тенг бўлган асал ва алое шарбатини аралаштиринг. Бироз сув қўшинг ва кунига 2-3 марта 1-2 томчидан бурунга томизинг (икки томонлама). Қарши кўрсатмалар юқоридаги каби.

Чаканда (облепиха) мойи

Бу ўсимлик мойи шифобахш ҳусусиятларга бой бўлиб, ҳам ўткир, ҳам сурункали шаклдаги гайморитни даволашда қўлланилади. Бурунга кунига 3 маҳал 3-4 томчидан томзилиб, сўг бошни пастга қаратган ҳолда нафас олиб турилади, мой оқиб кетмаслиги ва томоққа ўтиб кетмаслиги керак. 2 ёшгача бўлган болаларга тавсия етилмайди.

Лавр япроқлари ёрдамида компресс

Лавр япроқларига қайноқ сув солиб, бироз кутинг. Совигач, сочиқ ёки бирон матони тайёр бўлган дамламага ботириб намланг ва ёноқ соҳасига қўйинг, компрессни совиганча ушлаб туринг, муолажани бир неча бор такрорланг.

Иссиқ қўйиш

Касаллик даволанаётган вақт, синуслар ичида екссудат (йирингли ёки йирингсиз) йўқлигига амин бўлсангиз, бу усулни қўллашингиз мумкин. Яноқ соҳасига вазелин суртинг, кейин ўша жойга кўк лампа, агар бўлмаса сочиққа ўралган қиздирилган туз қўйинг, муолажани кунига 2-3 марта қўлланг. Агар синусда екссудат бўлса, иссиқ қўлалш тавсия етилмайди, чунки екссудат кенгайиши ва бошқа соҳаларга ўтиб кетиши мумкин.

Бу усул фақатгина тузалиш босқичида қўлланилиши ўринлидир. Бошлашдан олдин шифокор тавсиясини олиш шарт.

Гайморитни олдини олиш

Ҳар қандай касалликни даволагандан кўра олдини олиш афзалроқ. Касалликни олдини олиш учун ўз вақитда стоматолог кўригидан ўтиб туриш, совуқ ҳавода кўп юрмаслик, совуқда бош кийимисиз кўчага чиқмаслик, шамоллаш ва гриппни ўз вақтида даволаш тавсия етилади. Спорт билан ҳеч бўлмаганда кунига 10-20 дақиқа шуғулланиш иммунтитетни мустаҳкамлаш учун фойдалидир.

(Visited 196 times, 4 visits today)

Источник

Gaymorit – yuqori jagʻning gaymor boʻshligʻi yalligʻlanishi kasalligidir. Bu kasallik birlamchi kasallik sifatida emas, balki ikkilamchi kasallik sifatida, koʻpincha shamollashni toʻliq davolamaslik natijasida kelib chiqadi. Gaymorit kelib chiqishiga olib keluvchi bir qator sabablar bor, ularning qanday ekanligidan qatʼiy nazar kasallik toʻliq davolanishi kerak. Aks holda jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin.

gaymorit kasalligini davolash

Gaymorit sabablari

Burunning gaymor boʻshligʻI yalligʻlanishiga infeksiya olib keladi – ushbu boʻshliqdagi yiring tekshirib koʻrilganda stafilokokk bakteriyalari topiladi. Ammo gaymorit uzoq muddat davom etgan shamollash (choʻzilgan rinit), immun tizimi patologiyalarida ham kelib chiqadi. Tibbiyotda gaymorit kelib chiqishiga olib keluvchi bir necha faktorlar farqlanadi:

Gaymor boʻshligʻi shilliq qavati jarohatlanishi;
Doimiy issiq va quruq havo bilan nafas olish, ayniqsa zararli moddalar bilan ishlaganda;
Infeksion – yalligʻlanishli kasalliklar, masalan tishlardagi kariyesni davolamaslik;
Burun toʻsigʻida patologik oʻzgarishlar;
Organizmning uzoq vaqt sovuq qotishi;
Burun yoʻllarida va boʻshligʻida poliplar boʻlishi;
Tashqi omillarga reaksiya – allergiya;
Tuberkulyoz (sil), zamburugʻli kasalliklar.

Diqqat qiling: gaymorit oʻz vaqtida, toʻgʻri davolanmagan shamollash (rinit) asorati sifatida ham kelib chiqadi. Masalan, burunga tomizish uchun bir preparatdan uzoq vaqt foydalanganda, unga organizm oʻrganib qolishi hisobiga shilliqlar ajrala boshlaydi va gaymor boʻshligʻida toʻplanadi.

Kamdan-kam uchraydigan gaymoritning sababi burun yoʻllari va gaymor boʻshligʻi shilliq ajratish funksiyasining buzilishidir.

Gaymorit kasalligi belgilari

Gaymorit oʻziga xos simptomlar beradi:

Burunning uzoq vaqt bitishi hisobiga burun sohasi va gaymor boʻshligʻida ogʻriq paydo boʻladi;
Burundan ajralayotgan shilliq rangi “sargʻimtir-jigarrang” boʻladi, bu yiring borligidan dalolat;
Pastga egilganda peshona va yuzda ogʻriq boʻlishi;
Bosh ogʻriqlari kasallik boshlanishida faqatgina harakat qilganda boʻlsa, keyinchalik tinch holatda ham kuzatiladi;
Gipertermiya – tana harorati oshishi;
Nafas olish qiyinlashadi, baʼzida quruq yoʻtal ham boʻladi.

Bundan tashqari, inson umumiy intoksikatsiya belgilarini ham sezadi – holsizlik, uyquchanlik, charchash, koʻngil aynashi, ish qobiliyati pasayishi.

Tana harorati kasallikning kechishiga qarab oʻzgarib turishi mumkin:

Kasallikning oʻtkir kechishida tana harorati yuqori kritik koʻrsatkichlarda boʻladi;
Gaymoritning surunkali formalarida tana harorati deyarli koʻtarilmaydi, xuruj davridagina subfebril koʻrsatkichlarda boʻlishi mumkin.

Yuqorida sanab oʻtilgan belgilar yalligʻlanish jarayonida asosiy boʻlsa, ayrim bemorlarda quyidagi simptomlar ham kuzatilishi mumkin:

Manqalanib gapirish – “burun”da gapirish;
Burun oqishi;
Ovqat yegandan keyin ogʻizda yoqimsiz taʼm qolishi;
Ogʻiz va burundan badboʻy hid kelishi.

Tibbiyot xodimlari gaymoritda burundan keladigan suyuqliklarni ham tasnifga solishgan:

Kasallikning erta davrlarida ajralayotgan shilliq rangsiz, yengil ajraladi va burun bitib qolishiga olib kelmaydi;
Kasallikning keyingi davrlarida shilliq sariq-yashil rangda, qiyin ajraladi, burun bitib qolishiga olib keladi;
Gaymoritning ogʻir shaklida shilliq quyuq, yashil rangli, qon tomchilari va yiring boʻlishi mumkin.

Gaymorit klassifikatsiyasi

Gaymorit simptomlariga qarab diagnostika qilinsa ham, gaymor boʻshligʻida kechayotgan yalligʻlanish jarayonining turiga qarab quyidagicha klassifikatsiyalanadi:

Kataral gaymorit. Koʻproq yosh bolalar va oʻsmirlarda uchraydi. Shilliq qavatlarning biroz shishi va qizarishi bilan kechadigan jarayon;
Ikki tomonlama gaymorit. Yalligʻlanish jarayoni har ikki gaymor boʻshligʻini qamrab oladi. Bunda tana harorati yuqori va belgilarning odatiy kechishi kuzatiladi;
Polipoz gaymorit. Bunday turdagi gaymorit burun yoʻllarida yoki gaymor boʻshligʻidagi poliplar natijasida kelib chiqadi;
Surunkali gaymorit. Oʻtkir gaymoritning asorati sifatida kelib chiqib, xuruj va remissiya davrlariga boʻlinadi;
Allergik gaymorit. Tashqi qoʻzgʻatuvchi taʼsirida kelib chiqadigan gaymorit turi. Mavsumiy boʻlib, allergiya chaqiruvchi manba yoʻqotilsa, kasallik ham oʻtib ketadi.
Yiringli gaymorit. Gaymor boʻshligʻida kechadigan yalligʻlanish jarayonining eng ogʻir koʻrinishi. Bunga sabab burun boʻshligʻi yoki gaymor boʻshligʻiga infeksion mikroorganizmlar tushishidir.

gaymorit kasalligi diagnostikasi

Gaymorit diagnostikasi

Gaymorit diagnostikasi otorinolaringolog kuzatuvi ostida olib boriladi. Diagnostika usullari quyidagilar:

Anamnez – bemor oʻtkazgan shamollash muddati, ogʻriq, burun bitishi haqida maʼlumot yigʻish;
Burun boʻshligʻi koʻrigi, burun toʻsiqlaridagi kamchiliklar bor yoʻqligini aniqlash;
Umumiy qon analizi – leykotsitlar soni oshgan boʻladi, chunki yalligʻlanish jarayoni ketayotganidan dalolat beradi;
Gaymor boʻshligʻini rentgenografiyasi – gaymor boʻshligʻida yigʻilgan yiring koʻrinadi.

Gaymoritning asoratlari

Koʻpgina bemorlar kasallikning jiddiy ekanligini inkor etishadi, shunchaki shamollash oʻtib ketadi deb oʻylashadi. Aslida, gaymorit belgilarini inkor etish ogʻir oqibatlarga olib kelishi mumkin. Ular quyidagilar:

Halqum bodomchasimon bezlar yalligʻlanishi;
Oʻtkir gaymoritning surunkali shakliga oʻtishi;
Oʻrta quloq yalligʻlanishi;
Yurak ishi buzilishi;
Buyrak va boʻgʻimlarda kamchiliklar kelib chiqishi;
Sepsis;
Bosh miyaning yalligʻlanishi.

Gaymoritning davosi

Gaymoritni davolashda bir qator davo usullari boʻlishiga qaramay, aniq bir chora koʻrish uchun shilliq tekshiruvi va kasallik keltirib chiqargan aniq sababni aniqlash kerak boʻladi.

Gaymoritda antibiotiklar.

Shifokorlar gaymorit davosida antibiotiklarsiz kutilgan natijaga erishib boʻlmaydi deyishadi, va ular haq. Ayniqsa, kasallik kelib chiqishiga patogen mikroorganizmlar sabab boʻlsa. Antibiotik preparatlar ichidan eng samaralisi quyidagilar:

Seftriaksion. Oxirgi avlod antibiotiki. Koʻpgina aerob va anaerob mikroorganizmlarga taʼsir etadi. Qabul qilishning birinchi kunidanoq taʼsir koʻrsatadi, kutilgan natija ikki kun ichida seziladi.

Augmentin. Uchinchi avlod antibiotiki, bakteritsid taʼsir koʻrsatadi, dozalariga qatʼiy eʼtibor berilsa yosh bolalar va kattalarda ham qoʻllasa boʻladi.

Sumamed. Juda kuchli antibiotik, gaymorit belgilaridan 5 kun ichida xalos etishi mumkin.

Makropen. Preparat qonga tez soʻriladi va 20 daqiqadan keyin taʼsir etishni boshlaydi. Bu vosita gipoallergik hisoblanadi, shuning uchun allergiyasi borlarga ham buyuriladi.

Sinupret. Tabiiy oʻsimliklardan olingan vosita boʻlib, qoʻshimcha yordam sifatida buyuriladi.

Diqqat! Gaymoritni davolashda antibiotiklardan foydalanish faqatgina, shilliqning maxsus tekshiruvi oʻtkazilgandan soʻng, shifokor tomonidan qatʼiy ravishda buyuriladi. Mustaqil ravishda oʻzingiz antibiotik turini tanlab, uni qabul qilishingiz mumkin emas. Antibiotiklar bilan uzoq muddat davolanganda ichaklar ishini normallashtirish uchun, shifokor koʻrsatmasiga binoan probiotiklar va zamburugʻga qarshi vositalardan foydalanishni ham unutmaslik zarur.

Gaymoritni xalq tabobati bilan davolash

Gaymoritni xalq tabobati bilan davolash samaradorligini tibbiyot ham tasdiqlagan. Masalan, oddiy piyoz suvini burunga tomizish:

Piyoz suvini va spirt eritmasini teng hajmda aralashtirish, burunga 1-2 tomchidan kuniga 1 maxal, kechqurun tomizish kerak;
Gaymorit davosida tuzli suv bilan burunni chayish ham ancha yaxshi natija beradi. Tuzli suvni biroz ilitib burun chayilsa, gaymor boʻshligʻidagi yiring koʻchishi ham osonlashadi.
Burun boʻshligʻi atrofiga va gaymor boʻshligʻi sohasiga qizdirilgan tuz yoki qum solingan xaltachalarni 15 daqiqa qoʻyish ham yiring ajralib chiqishiga yordam beradi.
Agar gaymorit vaqtida asal bilan ingalyatsiya qilinsa ham nafas olish yengillashadi, shishlar kamayadi. Asal eritilgan suv bilan buruni chayish ham shilliq qavat shishini kamaytiradi.

Gaymoritning xirurgik davosi

Agar konservativ davo va xalq tabobati kutilgan natijani bermasa, shifokor bilan maslahatlashib xirurgik muolaja oʻtkazish rejalari tuziladi. Operativ davo gaymor boʻshligʻini teshib yirngni chiqarishga va u joyni antibiotiklar bilan yuvishga qaratilgan. Muolaja ogʻriqli boʻlganligi sababli mahalliy ogʻriqsizlantiruvchi vositalar yordamida bajariladi. Gaymor boʻshligʻini teshish surunkali shaklga oʻtishni oldini oladi, yiring chiqgandan keyin tana harorati normaga keladi, bemor ahvoli yaxshilanadi.

Gaymorit jiddiy kasallik hisoblanadi, shuning uchun shifokorlar kasallikni toʻliq davolashga harakat qilishadi. Ayniqsa, choʻzilib ketgan shamollashni bartaraf etish kerak boʻladi. Statistikaga binoan, gaymorit qaytalanishi 40 % hollarda kuzatilgan. Agar profilaktik chora tadbirlar koʻrilsa kasallikdan butunlay xalos boʻlish mumkin.

Gaymoritni oldini olish

Gaymorit profilaktikasiga quyidagilar kiradi:

Sovuq qotmaslik;
Immun tizimni oshiruvchi mashqlarni muntazam bajarish;
Shamollashni erta bosqichlaridayoq davolash;
Ogʻiz boʻshligʻi gigiyenasiga rioya qilish.

Sanitar-kurort sharoitda davolanish va togʻ yonbagʻirlarida dam olish gaymorit boʻlishdan saqlaydi. Oʻzingiz va yaqinlaringiz sogʻligiga bee’tibor boʻlmang! Salomat boʻling!

Mavzuga aloqador foydali maqolalar:

Gripp va shamollash (OʻRVI) profilaktikasi
Burun plastikasi – rinoplastika
Burun bitishi holatini qanday bartaraf qilish mumkin?

Источник